وقتی یک کیسه قهوه برشته شده برزیلی بر می دارید و یا یک پُراُوِر از کلمبیا سفارش می دهید، ممکن است احساس کنید نسبت به منشاء آن آگاهی کافی دارید. اما قهوه در ابتدا چگونه به این مناطق راه یافته است؟ و افرادی که مزارع قهوه را بنیان نهاده و در این مزارع کارگری کرده اند چه کسانی بوده اند؟
اجازه دهید تا نگاهی به تاریخچه صنعت قهوه و چگونگی ارتباط آن با نژاد و استعمارگری بیاندازیم.
چشم انداز یک مزرعه قهوه در السالوادور
قهوه و استعمارگری
قهوه بومی مناطق گرمسیری آفریقا است ولی امروزه برزیل بزرگترین کشور تولید کننده قهوه در جهان است. ویتنام و کلمبیا در رده های بعدی قرار دارند. قهوه قبل از اینکه توسط استعمارگران اروپایی به قاره آمریکا راه پیدا کند از طریق خاورمیانهف آسیا و اروپا تجارت می شد. موفقیت این محصول به تجارت برده وابسته بود. بنابراین بحث در مورد قهوه بدون شناخت نژاد پرستی و نقش استعمارگری غیر ممکن خواهد بود.
مارک پندرگراست نویسنده کتاب “زمین های غیر معمول : تاریخچه قهوه و چگونگی دگرگونی دنیای ما توسط آن” است. او به من می گوید که در اواخر قرن هجدهم میلادی، قدرت های استعمارگر اروپایی به سودآور بودن قهوه پی بردند. درخواست برای این نوشیدنی در کشورهای اروپایی و مستعمره های آنها بالا بود. برای ایجاد املاک سود آور، کمپانی های اروپایی به واردات برده از آفریقا برای کارگری در مزارع کارائیب، آسیا و قاره آمریکا پرداختند (چیزی که به نام تجارت مثلثی معروف است).
باربادوس و جامائیکا جزء اولین مستعمره های بریتانیا بودند و تاجران برده نیروی لازم برای کار در مزارع شکر و قهوه را فراهم می کردند. اجناس و انسان ها به صورت مثلثی بین غرب آفریقا، مستعمره های کارائیب و آمریکا و اروپا جا به جا می شدند.
کیسه های قهوه سبز در انبار
مارک به من می گوید که در سال 1788، سان دومینگو که در هاییتی تحت اشغال فرانسه قرار گرفته بود در نتیجه مستقیم نیروی کار برده، نیمی از قهوه جهان را تامین می کرد. او شرایط زندگی آنجا را وحشتناک توصیف می کند (غذای کافی به برده ها داده نمی شد، بیش از حد کار می کردند و در الونک های بدون پنجره زندگی می کردند). مارک همچنین به معمول بودن شکنجه، کتک زدن و کشتن برده ها توسط فرمانروایان سفید پوست اروپایی می گوید.
تلاش ناموفق ناپلئون برای باز پس گیری هایتی در اوایل قرن نوزدهم به کاهش تولید قهوه انجامید. این مسئله به پر کردن خلاء موجود توسط هلندی ها در مستعمره خودشان در جاوا اندونزی انجامید.
یک سلسله مراتب سفت و سخت بین اهالی جاوا و اربابان استعمارگر آنها وجود داشت. مار ک در کتاب خود به این موضوع اشاره می کند که ادوارد دوس دِکِر (کارمند دولت هلند) در یادداشت های خود این مسئله را یادآور می شود که اربابان تنبل و بی عاطفه هلندی بومیان جاوا را مجبور می کنند تا برای پول اندکی قهوه را برداشت کنند. دِکِر می گوید که کل ساکنین یک روستا بدلیل گرسنگی از بین رفتند.
دانه های قهوه بر روی بسترهای مرتفع خشک می شوند
تجارت برده در آمریکا
در حالی که قهوه در شرق اقیانوس هند با رکود مواجه شد، گزارش شده است که اولین بوته قهوه در سال 1727 توسط فرانسیسکو دِمِلو پالهِتا در پارا کاشته شد. برزیل تحت سیطره پرتقالی ها به یک ابر قدرت قهوه تبدیل شد و این روند را پس از استقلال هم ادامه داد. تا سال 1830 قهوه به بزرگترین صادرات برزیل تبدیل شد که 30 درصد از تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص می داد.اما این دستاورد هزینه انسانی گزافی داشت.
مزارع قهوه برزیل به کارگران سیاه پوست و بومی وابسته بود. مارک می گوید این کارگر که مجبور به کار کردن برای اربابان خود بودند در شرایطی وحشتناک کار و زندگی می کردند. او می گوید که اربابان اهمیتی برای این کارگران قائل نبودند و برایشان راحت تر بود تا در صورت مرگ ناشی از کار زیاد، برده های جدیدی را وارد کنند تا اینکه با کارگران خود خوشرفتاری کنند. به گفته مارک اغلب برده ها بیشتر از هفت سال در اسارت دوام نمی آوردند.
برزیل در سال 1888 برده داری را غیر قانونی اعلام کرد ولی تا آن زمان 4 میلیون برده از آفریقا به برزیل آورده شده بودند.
گیلاس رسیده قهوه
در سایر بخش های آمریکای لاتین، صنعت قهوه بیشتر به بومیان وابسته بود. مارک می گوید “از سیاه پوستان چندان در کشورهای آمریکای مرکزی استفاده نمی شود و در عوض مایاها یا سایر بومیان به عنوان شبیه برده کار می کردند”.
به گفته مارک مایاها زمین های حاصل خیز مناسب برای کشت قهوه را در اختیار داشتند و به شکل روزافزونی توسط دولت های استعماری از حقوق خود محروم شدند. با رشد درخواست برای کشت قهوه این بومیان به زور از املاک خود رانده شده و مجبور به کار برای سرکوب کننده ها شدند.
مارک می گوید که شورش و انقلاب در این دروه رایج بوده است و پاسخ دولت ها، سرکوب خشونت آمیز بوده است.
یک مزرعه قهوه در السالوادور
میراث استعمارگری برای قهوه
درک بنیان صنعت قهوه در آمریکای لاتین به توضیح چرایی چیرگی ادامه دار این بخش از جهان بر روی تولید قهوه باز می گردد. گرچه دیگر از برده استفاده نمی شود ولی ساختار اولیه باعث هموار شدن مسیر برای صنعت امروزی شد. تعداد مناطق برزیل و کلمبیا که مراکز کشا سنتی قهوه هستند و کشاورزی منبع اصلی آنها است را در نظر بگیرید.
فیلیس جانسون در مقاله خود برای Sprudge به میراث استعمار گری در زنجیره امروزی قهوه اشاره می کند. او از مسافرت در آمریکای لاتین و مشاهده افتراق نژادی بین مالکان مزارع و کارگران می گوید.
وقتی درباره قیمت در حال کاهش قهوه بحث می کنیم در واقع از میلیون ها مردم رنگین پوست در آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا صحبت می کنیم که با زندگی فقیرانه در حال تولید قهوه مقرون به صرفه برای بازارهای غربی هستند.
با وجود اینکه از قهوه آفریقایی به عنوان برخی از بهترین نمونه های قهوه در دنیا یاد می شود و مناطق گرمسیری آفریقا به عنوان زادگاه قهوه شناخته می شوند این قاره هرگز به سطح تولید مشابه آمریکای لاتین دست نیافته است. این مسئله با استعمارگری اروپایی ها در کشورهای آفریقایی نیز ارتباط دارد (آنها کشورهای آفریقایی را پس از پایان یافتن اشغال بدون زیرساخت های مستحکم و سیستم های سیاسی با ثبات به حال خود رها کردند).
یک تولید کننده گیلاس های قهوه را در یک مزرعه هندوراس دسته بندی می کند
همه ما در قبال توجه به نژادپرستی ساختارمند و تایید وجود ستم در زنجیره تامین مسئولیت جمعی داریم. شاید پرداختن به این مسئله چندان راحت نباشد ولی صداقت در آغاز بحث مربوط به نابرابری موجود در تولید قهوه و همچنین گفتگوی گسترده تر در مورد نژاد پرستی اهمیت دارد.
به جایی که پول خود را خرج می کنید توجه کنید. اطلاعات بسته بندی قهوه خود را مطالعه کنید و در مورد چگونگی همکاری برشته کننده با تولید کننده تحقیق کنید. با قهوه چی ها و سایر افراد زنجیره تامین در مورد اقتصاد قهوه گفتگو کنید.
همچنین به آموزش خود در مورد مناطق تولید کننده قهوه فکر کنید. یک شهروند آگاه بودن می تواند به شما در انتخاب هایی که به نفع تولیدکنندگان قهوه و جوامع کشورهای تولید کنندگان است کمک کند. این قدم های کوچک می تواند در بهبود ثبات، شرایط کاری و کیفیت زندگی برای مردم سراسر جهان کمک کننده باشد.
